Malatya Özel Günlerde Hazırlanan Yiyecekler
Malatya Valiliği
Özel günler, adından da anlaşılacağı gibi insan hayatında sayıca az olan, anısı kalan, zaman zaman değişik yönleriyle yâd edilen ender günlerdir. Özel günler başlığı; doğum, ölüm, bebeklik, düğün, askere gitme, askerden dönme, hacca gitme ve gelme, nişanlanma ve bayramlar gibi özgün olayları kapsar.
Doğum ve Lohusalıkta Yenen Yiyecekler ve Sunulan İkramlar:
Doğum ve lohusalık günleri, aile fertlerini ve yakınlarını bir araya getiren mutlu günlerdir. Kayınvalideler başroldedir. Eskiden doğum, belediye ebeleri tarafından evlerde yaptırılırdı Günümüzde artık, evde doğum olayı yok denecek kadar azdır. Bu ebelerden en meşhuru Ebe Zekiye’dir. Şehirde kendisini tanımayan yoktur. Önceden randevu alınarak kendisiyle görüşme sağlanırdı. Görüşmeyi kabul etmezse hatırlı tanıdıklar devreye sokulurdu. Ebe Zekiye’nin yaptırdığı doğum sayısı 20 binden daha az değildir. Evlerde yaptırılan doğumlarda çocuk doğunca dışarıya müjde verilirdi. Müjde veren kişiye bahşiş, genelde dede tarafından verilirdi. Erkek çocuğa çok önem verildiğinden eğer bebek erkek ise ailenin durumuna göre verilen bahşiş miktarı daha yüksek olurdu.
Lohusa anneye hemen kuymak pişirilir ve bu da ılık yedirilir. Tereyağı ve pekmez eritilerek içirilir. Kuymak, anne için pişse de evdeki fertler bundan yiyebilir.
Anneye de süt yapar düşüncesi ile lohusa şerbeti hazırlanır. Lohusa şerbeti hem sıcak hem soğuk ikram edilir. Lohusalık süresince anneye tatlı yiyecekler, sütlaç, muhallebi, çorba türleri, mercimekli bulgur pilavı, hoşaf, pirinç lapası (harle) yedirilir. Ihlamur, tarçın, havlıcan kaynatılıp süt yapsın diye içirilir. Bebeğe gaz yapacak yiyecekler (Nohut, fasulye, lahana gibi.), anneye yedirilmez.
Su, kaynatılıp soğutularak içirilir. Pekmez ile tereyağı eritmesi en az 40 gün sabah aç karnına verilir. Doğumun ertesi günü, sıcak su ile kısa süreli bir banyo yaptırılarak annenin sütünün kolay gelmesi sağlanır. Tereyağı ve pekmez anneye hemen içirilerek yaralarının pişmesi sağlanır.
Kuymak, herle, sütlaç gibi yiyeceklerin yedirilmesi ile hem kabızlık önlenir hem de annenin güçlenmesi sağlanır.
Ihlamur, lohusa şerbeti ve tatlı gibi yiyeceklerin verilme nedeni, bebeğe sağlıklı sütün oluşmasını sağlamaktır. Anason çayı; bebek ve anneye içirilerek sancıları giderilmeye çalışılır. Bulgurlu ve mercimekli pilav ya da çorbalar süt miktarını artırmak amacı ile yedirilir. Yeni doğan bebek, anne sütünü alana kadar kaynatılıp soğutulmuş su ile hazırlanan hafif şekerli su ile beslenir. Ayrıca bebeğin ağzına birkaç damla zemzem konup hurma sürülür. Zemzemin ve hurmanın kutsallığına inanılır.
