Sazan
İBB Su Ürünleri Hali Müdürlüğü
Sazan balığı (Cyprinus carpio), sazangiller (Cyprinidae) familyasına adını veren tatlısu balığıdır. Göl ve yavas akan derelerde bulunur. Uzun gövdeli, solucan, böcek larvaları ve bitkilerle beslenen bir dip balığıdır. 1,5 metre boyunda, 35 kg ağırlıkta olanları vardır. Ömrü 40-50 yıla kadar varabilir. Türkiye'nin Akdeniz ve Güneydoğu bölgesi haricinde her yerinde bulunur. Ancak, Akdeniz Bölgesinin en önemli akarsularından olan Göksu Irmağı'nda bol miktarda sazan yasamakta ve ağırlıkları 10-12 kilograma ulasabilmektedir.
Anayurdu Asya'dır. 12. yüzyıldan sonra, Avrupa ve Amerika'nın tatlı sularında üretilmistir. Suni balıkçılıkta önemli yer tutar. Göl ve yavas akan derelerin dip sularında yasar. Solucan, böcek larvaları ve bitkilerle beslenir. Çoğunlukla boyları 1 metreden fazla olur. Ağırlığı 25 kg'dan fazla olanları da vardır. Her ısıdaki suya uyum sağlar. 3-30 °C arasındaki sularda rastlanır. Asırı soğuklarda toplu halde çamura gömülerek kıs uykusuna yatarlar. Kısın ölmeden donabilirler. Su akıntısına karsı yüzebilirler. Kuyruğunu çeneleri arasına sıkıstırır, bıraktığında zemberek gibi bosanarak 3-5 metre sıçrayarak çağlayanları asabilirler.
Pullu ve pulsuz birçok çesidi vardır. Pullu türleri iri pulludur. Renk ve biçimleri yasadıkları ortama göre değisir. Genellikle sırtı koyu yesil, yanları ve karın altı yesilimtırak kahverengidir. Küçük ağızlı kalın ve oynak dudaklıdır. Üst çenelerinden dört bıyık sarkar.
Ağız disleri yoktur. Yutak (farinks) disleriyle besinlerini öğütürler. Bıyıkları dokunma organı olarak görev yapar.
Dipleri karıstırır, suyu bulandırırlar. Çevik ve hareketli balıklardır. Sürüyle dolasırlar. Eti fazla kılçıklıdır. Đrileri iyi pisirildiğinde eti beğenilir. Sazanların 100 yıl kadar yasadığı söylenirse de, ömürleri normal olarak 40-50 yıl kadardır. Balıkçılar bunları harekete geçirmek için gürültülü sesler çıkarırlar. Ağla bol miktarda avlanırlar. Durusu gölünde 30 kg gelenleri vardır.
