Pomak Mutfağı
Bandırma Onyedi Eylül Universitesi
Pomak Türkleri Rodoplar, Pirin ve Batı Trakya ile Vardar Makedonyası’nın dağlık bölgelerinde yaşayan ve İslamiyet’i kabul etmiş olan bir Türk topluluğudur.
Osmanlı İmparatorluğu’nun Balkanlar’da hâkimiyetini kaybetmeye başlamasıyla buralardaki içerisinde Pomakların da bulunduğu Müslümanların Anadolu’ya göç hareketleri başlamıştır. Söz konusu göç hareketlerinin ilki 1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi sonrası, ikincisi 1912-1913 Balkan Savaşı ve üçüncüsü ise 1923 Türk-Yunan Mübadelesi ile gerçekleşmiştir.
Türkiye’de Pomaklar yoğun olarak Balıkesir, Kırklareli, Tekirdağ, Edirne, Bursa, Çanakkale, Eskişehir, İzmir, Manisa ve küçük gruplar halinde Samsun, Kütahya, Afyon, Konya ve Niğde illerinde yaşamaktadırlar Pomaklar bu bölgelerde hem kendi kültürlerini yaşatmaya devam ederek ve hem de sentez bir kültürü yeniden yapılandırarak yaşamlarına devam etmişlerdir.
Pomaklar yemek kültürlerini devam ettirmeye çalışsalar da Türkiye’nin coğrafi şartları nedeniyle zaman içinde bazı farklılıklar oluşmaya başlamıştır. Bunlardan biri Türkiye’ye göç ettikten sonra yemeklerde zeytinyağı kullanmaya başlamalarıdır.
Bir diğer farklılık un kullanımıyla ilgilidir. Pomakların geleneksel hamur işlerinde mısır unu kullanılmaktadır. Çünkü geldikleri bölgelerde mısır unundan başka un bulunmamaktadır. Türkiye’ye göç etmelerinden sonra Pomaklar mutfaklarında normal unu da kullanmaya başlamışlardır.
Bununla birlikte, coğrafi şartların yemek kültürünü etkilemediği durumlar da söz konusudur. Türkiye’de sahil kasabalarına yerleşen Pomaklar açısından buralarda balık kültürü yaygın olmasına rağmen balık tüketimi çok azdır ve yemek kültürlerinde balık bulunmamaktadır.
Pomak Türklerinin kendi tüketimleri için ürettikleri tek tarım ürünü, sofralarından neredeyse hiç eksik olmayan ‘kumpir’ adını verdikleri patatestir. Yemeklerini genel olarak sofra etrafında daire biçiminde oturarak yerler. Hemen her sofrada patates ve çorba mevcuttur. Yemek, ortaya konan tastan veya toprak çanaktan herkesçe ortaklaşa yenir.
Pomaklar genellikle hayvancılıkla uğraşmaktadırlar. Bu yaşam tarzı Pomakların yemek kültüründe de kendisini göstermektedir. Ağırlıklı olarak et, süt, peynir, tereyağı gibi hayvani gıdaların ağır bastığı yemeklere sahiptirler.
