OSMANLI'DA GIDA MADDELERİNİ BOZANLARA VERİLEN CEZALAR
İnci Beşoğul
18'cı asırda daha eski asırlardan beri inkişaf ede ede tamamen Türk matbahının malı Müslüman-Türk yemeklerinden bahsederken gıda maddeleri satışına da bir göz atmak ve her asırda bu gibi halkın hayat ve sıhhatiyle alakası olan bu noktaya venilen ehemmiyeti de gözden geçirmek yerinde olacaktır. Bu hususda yine bize kaynaklarımız bilgi vermektedir. Başvekâlet arşivindeki vesikaların (I) bilhassa bu asrın sonlarına rastlayanları ibretle okumaya ve hattâ bugünkü belediye mevzuatımıza girmeğe değer mahiyettedir. Onlan burada kısaca kaydedelim. Bundan da takdir edebiliriz ki, bu işler geçmiş asırlarda üzerinde ehemmiyetle durulmuş ve sıkı tedbirler alınmıştır.
Rebiülevvel 1195 (1781) gıda maddelerini saklıyarak İstanbul da az gelmesine sebeb olanlar kal'abent (kaleye hapis) edilecektir.
Zilhicce 1205(1790 - 1791) ihtikârın men'ine dair verilen emrin hilâfına taşradan gelen-meyva ve saireyi ahaliden alarak esnafa pahalı satan manav ve yazıcılardan dört kişi Limni adasına sürülmüştür.
1208 (1793-1794) Fatih'te Nişancı'da ekmekçi Ali, Balatta ekmekçi Osman gayet esmer ekmek çıkaranlardan Seddülbahir kal'esine hapsedilmiştir. Bu defa has ve beyaz ekmek yapacaklannı taahhüd ettiklerinden affedilmişlerdir.
Recep 1209) (1794-1795) Nişancı furununda ekmekçi Arnavut Abdülkerim ve arkadaşlarının pişirdikleri ekmek yenmiyecek derecede olduğundan öldürülmelerine bedel Kıbrıs'ta Magosa kel'esinde kalebent (hapis) edildiler.
1209 (17794-1795) Bozuk ekmek çıkaran üç fınncı Limniye, bir fırıncı Seddülbahir kalelerine ve bir okka yirmi dirhm eti yirmi paraya satan kasap Seddülbahre nefyedilmiştir.
Muharrem 1218 (1803) taze peynirin okkasını esnafa 36 paradan satarak halkı zarara sokan Hacı Yusuf Bozcaadaya nefyedildi.
Ceameziyülahir 1230 (1815) Yeniçeri 59'uncu cemaatten Üsküdar'da Kaymakçı Bekir narhtan 30 para ziyadesiyle kaymak sattığı ve 51'nci cemaattan Gedikpaşa'da ekmekçi Ali ve Balatta İsmail yenmiyecek derecede siyah ekmek pişirdikleri tebdil çuhadarı tarafından görüldüklerinden Seddülbahir kal'esinde kalebent edildiler.
Recep 1230 (1815) Parmakkapı ve Vefa meydânı ve Heki-moğlu Alipaşa da dükkanlarında bütün etlerini pahalı satan üç kasap Istanköye sürülerek kaleye hapsedildiler.
Şevval 1234 (1819) Cihanbeyli âşiretinden Hacı Musa İzmir ve diğer yerlere koyun satarak İstanbul'a koyun gelmesine mani olduğundan Midilliye sürüldü.
Şevval 1234 (1819) Karagümrük'te Bıçakçılar mahallesinde ve Çarşamba da iki ekmekçi esmer ve dirhemi noksan ekmek pişirdiklerinden Magosa'ya sürüldü.
Zilhicce 1240 (1824-1825) Nizamlara uymadıklarından İstanbul'dan iki turşucu Köstence'ye sürüldü.
