MANTARLAR
Sap, yaprak, çiçek gibi organlar yerine dallı veya düz iplikler görünüşünde emeçlerden mey
dana gelen klorofilsiz, ilkel bir bitki sınıfıdır ki ekmek,
peynir,
limon gibi bazı yiyeceklerin üzerinde gelişen küflerden zehirsizlere, yenen kır
mantarlarına kadar türlü
mantarları içine alır.
Bizim buradaki konu
muz; kırlarda yetişen ve içlerinden bir kısmı zehirli, bir kısmı da zehirsiz olan şapkalı
mantarlar, dır.
Sonbahar yağmurlarıyla (ilkbahar
mantarları pek dayanıksız olduğundan genellikle sonbahar
mantarlarından söz edilir) birlikte ormanları kaplayan bu
mantarlarla çok lezzetli
yemekler yapıldığından Avrupa'da olduğu gibi memleketimizde de
mantarlara rağbet gösteren büyük bir halk kitlesi vardır.
Ne yazık ki
mantarların bir kısmı zehirlidir ve bunları yiyenler ölürler. Mantarların zehirlilerini zehirsizlerinden ayırmak herkes için pek kolay değildir. Anadolu'da halkımız arasına yayılmış bazı inanışlar vardır;
Sözde böcek ve salyangozların yedikleri
mantarlar zehirli değildir. Mantarların kaynatıldığı suya bir gümüş kaşık sokulur, kaşık kararırsa
mantarın zehirli olduğu iddia edilir. Bazı köylerde de
mantarın zehirini gidermek için bunları
soğanla veya
soğan suyuyla ovup pişirirler. Bütün bunlar safsatadan başka bir şey değildir. Çünkü ne gümüş kaşık
mantarın zehirli olup olmadığını belli eder, ne de
soğan zehirini giderir. Avrupa'lılar bunun kolayını bulmuşlar, satışa çıkarılan
mantarları hemen her köye kadar yayılmış olan «sağlık kurullarına» na götürmekte, bu kurulların garanti kâğıdını almadan pazara, satışa çıkarmamaktadırlar. Avrupalıların buldukları ikinci sağlam usul zehirsiz olmakla ün salmış iki - üç cins
mantarı özel tarlalarda üretmekte ve bunları taze ve kurutulmuş olarak satışa çıkarmaktadırlar. Yurdu
muzda henüz
mantarların zehirli olup olmadığını kontrol edecek bir sağlık kurulu yoksa da son yıllarda zehirsiz
mantarları üretip satışa çıkaran firmalar çoğalmıştır. «Kültür
mantarı» diye anılan bu
mantarlar genellikle büyük şehir pazar ve bakkallarında küçük naylon torbalar içinde ve taze olarak satılmaktadır.