Giresun Mutfağı

Giresun Mutfağı

Hüsne Demirel - Sibel Ayyıldız

Genel anlamıyla Giresun ilinin bulunduğu coğrafi şartlar ve iklimi, mutfak kültürünü etkileyen en önemli olgulardan biri olmuştur.
Bununla ilintili olarak yörenin kıyı ve iç kesimleri arasında oldukça fazla farklılıklar görülmektedir.
Giresun mutfak kültürü son derece zengin ve kendine özgü yemeklere sahiptir.
Onu diğer Karadeniz illerinden ayıran en belirgin özellikleri ot yemekleri ve dibleleridir.
Vegan ve vejeteryan mutfağına daha çok hitap eden Giresun Mutfak kültürünü belirliyor.
İç bölgelerdeki coğrafi bölge özelliğinin farklılığı nedeniyle çevresinde bulunan değişik yemek kültürleriyle de etkileşimde bulunduğu, kırmızı etin iç bölgelerde kıyı bölgelere göre daha fazla tüketildiği ortaya çıkmıştır. Ayrıca iç bölgelerde daha fazla güneşli günlerin görülmesi nedeniyle güneşte kurutulmuş sebze ve meyvelerin daha fazla tüketildiği tespit edilmiştir.
Kullanılan gıda maddeleri özellikle süt ve süt ürünleri, yumurta ve et ürünleri eskiden yöre halkı tarafından üretiliyorken günümüzde özellikle kıyı bölgelerinde yaşayan insanların hayvancılıktan uzaklaşması, kolaycılığı seçmesi gibi nedenlerden ötürü süt ve süt ürünleri, et ürünleri ve yumurta gibi temel ihtiyaçlarını yöresel marketlerden karşıladıkları belirlenmiştir.
Giresun ilinde bilhassa kıyı bölgelerde güneşli gün sayısının az olması nedeniyle domates fazla yetiştirilmediğinden salça üretimi de yapılamamaktadır. Bu nedenle özellikle kıyı kesimlerinde yapılan yemeklerde salça kullanımının yok denecek kadar az olduğu belirtilmiştir. Ayrıca baharat kullanımının kıyı bölgelerde iç bölgelere nazaran daha az olduğu ortaya çıkmıştır.
Giresun ilinde eskiden çok daha fazla kiraz meyvesi yetiştiriliyorken günümüzde kiraz üretimi oldukça düşüktür. Fakat az üretilmesine rağmen kirazın yörede turşusu kurulmakta, turşu kavurması yapılmakta, böylece ülkenin diğer kesimlerinde rastlanılması zor özgün lezzetler oluşturulmaktadır.
Giresun sofrasının olmazsa olmazının Pancar otu (karalahana) ve mısır unu olduğu, Karalahana dolması, karalahana çorbası, karalahana diblesi, karalahana döşemesi, fasulye yemekleri, sebze dibleleri ve çeşitli otların kavrulması gibi yöresel yemeklerin gerek kıyı kesimlerde gerekse iç bölgelerde, geçmişte olduğu gibi günümüzde de hâlâ aynı şekilde yapıldığı tespit edilmiştir.
Yöreye özgü Pileki ekmeği, cıratta ekmeği gibi ekmeklerin artık günümüzde pek yapılmadığı tespit edilmiş olup özellikle kıyı kesimde yaşayan bireylerin ekmeklerini çoğunlukla dışarıdan satın aldıkları belirlenmiştir.
Son derece sağlıklı yemekler olan Giresun yemeklerinin hafif ve insanı rahatsız etmeyecek şekilde pişirilip sunulduğu, fakat küreselleşme, değişen dünya akımına kapılma ve tüketim toplumu olma gibi etkenlerden ötürü Giresun İli’nin de sahip olduğu mutfak kültürünün ne yazık ki giderek unutulmakta olduğu, geçmişten gelen tat ve lezzetlerin kalitesinin ortadan kaybolmaya başladığı tespit edilmiştir.