Deniz Börülcesi
Deniz
börülcesi, diğer adıyla Salicornia europaea,
ıspanakgiller familyasından bir bitki türüdür ve birbirine çok benzeyen, zor ayırt edilebilir alt türleri bulunur. Geçmişte batı ülkelerindeki fakir insanların yemeği olarak bilinen deniz
börülcesi, günümüzde gurme restoranları tarafından aranan şifalı bir bitki haline gelmiştir. Ülkemizde en fazla Gökovada yetişen bu bitki, ayrıca Tuz Gölü ve çevresinde, Aksarayda, Burdurda, Ereğlide ve Tarsus kıyılarında da yetişmektedir. Deniz kıyısına yakın yerleri seven deniz
börülcesi, suyun gel-git oluşturduğu yerlerde suların çekilmesinden sonra yetişmektedir. Tadı ekşi ve tuzludur ama oldukça lezzetlidir. Genel olarak ilkbaharda tüketilen bir bitkidir, çünkü sonbahar yaklaştıkça deniz tuzunu fazlasıyla içine çeker.
Haşlanarak salatası yapılabilir.
Çiğ olarak tüketilecekse, mutlaka sirke kullanılması gerekir.
Limon,
zeytinyağı ve
sarımsak karıştırılarak hazırlanan soslarla birlikte tüketilebilir.
Deniz
börülcesi, çiçekli bitkiler arasında tuza en dayanıklı olan bitkidir.
Tuz oranı deniz
börülcesinin dayanabileceği miktardan fazla olursa, bitki kırmızı bir renge dönüşür ve sonunda da ölür.
Bunların dışında, köklerinin su altında kalmasına dayanabildiği için, deniz kıyılarında ve deniz suyunun nüfuz ettiği topraklarda yetişir. Bu tür bölgelerde kök salarak suda bulunan taneciklerin akıntıyla taşınmasını önledikleri için sedimantasyona yardımcı olmaktadırlar. Deniz
börülcesinin etli yani sukkulent olmasının sebebi, tuza dayanıklı olmasıyla ilişkilidir. Hücrelerin içinde yer alan büyük koful hücredeki tuzlu suyu depolar ve sitoplazmadaki tuz konsantrasyonunun aşırı yükselmesine engel olur. Salicornia europaea kökleri suyun altında kalmaya dayanıklı oldukları için, gövdeden köklere doğru oksijen taşıma yetenekleri vardır. Ancak bütünüyle su altında kalırlarsa ölürler.
Deniz
börülcesinin tohumları, filizlenmek için tatlı suya gereksinim duyar. Yağmur veya sellerin arkasından filizlenebilirler. Filizlenmeden sonra genç bitki normal bir deniz suyundaki tuza dayanıklıdır. Bitki öldükten sonra yaklaşık 10.000 kadar tohum salınmaktadır. Tohumlar tatlı su bulamadıkları zaman, toprağın içinde çok uzun bir süre (50 yıl kadar) filizlenme yeteneklerini sürdürürler.
