Akdeniz Bölgesi Mutfak Kültürü

Akdeniz Bölgesi Mutfak Kültürü

Akdeniz mutfak kültürü ve beslenme alışkanlıkları Doğu Akdeniz ve Batı Akdeniz bölgelerinde farklılık göstermektedir. Batı Akdeniz"de yer alan Isparta, Burdur ve Antalya illerinde şç Anadolu mutfak kültürünün ve Türk mutfak kültürünün tahıl ve hamur işi ağırlıklı etkileri görülmektedir. Bu bölgede özellikle Türk mutfağında yaygın olan tarhana, yoğurt gibi ürünlerin yöre halkı sofralarında oldukça yaygındır. Antalya"da balık ve deniz ürünleri de mutfağın öne çıkanlarındandır. Doğu Akdeniz"de yer alan Mersin, Adana, Osmaniye, Hatay Kahramanmaraş, illerinde ise Toroslar ve çevresinde konar-göçer yaşayan Yörüklerin kültürüne ait yiyecekler, şüney Doğu Anadolu mutfak kültürü ve Arap mutfak kültürünün etli ve yağlı yemeklerinin, özellikle kebapların daha ağırlıklı olduğu bilinmektedir.
Akdeniz beslenme alışkanlıkları incelendiğinde geleneksel olarak tahıl, zeytinyağı, sebze ve meyve, su ürünleri, süt türevleri, baharat ve üzüm suyuna dayandığı görülebilmektedir. Akdeniz beslenme kültüründe önemli yer tutan zeytin, zeytinyağı ve buğdayın tarihin ilk dönemlerinden itibaren bölgede yetiştiği ve kullanıldığı bilinmektedir. Bulgur, kuskus, yarma, firik gibi buğday ürünlerinin kullanımı da yaygındır.
UNESCO"nun yaratıcı şehirler ağı kapsamında "Gastronomi Şehri" unvanını alan ve acı kırmızı biber ve baharatların sıklıkla kullanıldığı Hatay mutfağında (unesco.org.tr), mahluta çorbası, kaytaz böreği, humus, muhammara, abagannuş, oruk, borani, fellah köftesi, tepsi kebabı, kağıt kebabı, künefe ve nar suyu, yağlı, acılı ve etli yemeklerin öne çıktığı, nane, kimyon, kırmızı biber, pul biber, sumak ve nar ekşisinin sıklıkla kullanıldığı Adana"da bulgurlu çorba, Adana kebabı, mumbar, analı kızlı, cezerye bici bici ve şalgam suyu, Osmaniye mutfağında yoğurtlu kümbe, Antalya"da balıkların dışında, Antalya piyazı, hibeş, Alanya bohçası, Gökçesu pilavı, bergamot reçeli, Finike portakalı ve Anamur muzu, Burdur mutfağında Burdur şiş, çekme kebabı, testi kebabı, ceviz helvası, Isparta mutfağında banak, göl levreği, gül şurubu, Mersin mutfağında tantuni, batırık, gerebiç, Tarsus kebabı, cezerye gibi yöreyle özdeşleşmiş, özgün yemek ve ürünler yer almaktadır.
Bölge; doğum (yağlı-ballı, çorba-palize), diş buğdayı ( hedik-gölle-diş dirgiti), söz kesme (sarı burma- baklava-künefe-lokum), nişan (şerbet-şurup-limonata), düğün hamamı ( içli köfte-çiğ köfte-kısır-katmer-limonata), düğün (düğün yemeği-pastası), ölüm (cenaze yemeği-pişi-helva) ve dini günlere ait (bayram yemekleri-börekler-baklava, sarı burma-kadayıf, pide vb) farklı geleneklere ve törenlere sahiptir ve bu törenlerin çoğunda tören yemekleri de düzenlenmektedir.