Zülbiye (Kıbrıs)

Zülbiye (Kıbrıs)

KKTC'de İmgesel Yemekler
Doğu Akdeniz Üniversitesi

Un
Su
Tuz
Harup pekmezi

Boş bir kapta tatlının hamuru yoğrulur. Hamur yumusadığı an küçük parçalar halinde koparılır. Koparılan parçalar avuç içleriyle yuvarlanarak, hamura isteğe bağlı olarak halka veya çiçeğe benzer sekiller verilir. Bu arada ele yapısmasın diye parmaklar hafifçe suya değdirilir. Avuç içinde yuvarlayarak inceltilen uzun hamur parçaları, bir ucundan diğerine doğru sarıla sarıla toplanır. Bu islem bittiğinde ortaya yuvarlak, kıvrım kıvrım bir sekil çıkmaktadır. Hamurlar, yapısmasın diye bir sofra bezinin üzerine dizilir. Ardından boş bir tencereye yaklasık olarak iki litre su konulur. Daha sonra hamurlar bu suya tek tek atılır. Kaynayan suyun içine hamurlar birbirine yapısmasın diye biraz da tuz serpistirilir. Bir süre sonra hamurların haslanma süreci tamamlanır ve su süzülür. Birkaç dakika bekledikten sonra, tatlıya özünü veren harup pekmezi tencereye bosaltılır. Hamurun pekmezinin iyice içine çekmesi için beş dakika kaynaması gerekir. Son olarak pekmezin içindeki tatlılar kararmaya basladığında zülbiye tatlısı hazır hale gelmiş olur ve isteğe bağlı olarak sıcak veya soğuk servis edilir.

Not: Yapılması kolay ve fazla malzemesi bulunmayan zülbiye tatlısı, Kıbrıs halkıyla özdeslesen bir tatlı türü olarak karsımıza çıkmaktadır. KKTC’nin baskenti Lefkosa’da halk arasında genel olarak “çörçilikya” diye bilinen bu tatlı, bölgesel sive farklılıklarından kaynaklanan ses değisimleriyle çurçilikya, çörçülükya, çerçelukya, çerçelluzga, gulluruzga, güllerika, gullirikya olarak da adlandırılmaktadır. Kıbrıs adasında yasayan Rumlar tarafından bu tatlıya “gullurikya” denmektedir.
Tatlıya esas tadını veren süphesiz ki harup pekmezidir. Harup kelimesine, halk arasında harnıp seklinde de rastlanmaktadır. Harup, Türkiye’de ise keçiboynuzu olarak bilinmektedir. Keçiboynuzunun pekmezi yapılarak tatlılara katılmaktadır. Oldukça faydalı olan harup pekmezi, vücuttaki demir miktarını artırması, kabızlığa karsı iyilestirici özelliklerinin olması açısından önemlidir.
Zülbiye tatlısı, özellikle soğuk havalarda tercih edilmektedir. Yazları asırı sıcakların yasandığı KKTC’de, tatlının asıl malzemesi olan pekmezin ağır geldiği, bu nedenle özellikle sıcak havalarda sık tüketilmediği söylenmektedir.
Zülbiye tatlısının ne zamandan beri Kıbrıs’ta yapıldığı konusunda herhangi bir bilgiye ulasılamamıstır. Tatlı, Kıbrıs’ta altıncı sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler kitabında da tanıtılmaktadır. Ayrıca 2006 yılında Kıbrıs’ın yerel gazetesinde “Kıbrıs’a Has Yemekler” baslığı adı altında yayımlanmıstır. Kıbrıs’a ait yemeklerin yapıldığı restaurantların menüsünde de yer alması, tatlının Kıbrıs halkı tarafından önemsendiğini ve herkes tarafından bilindiğini kanıtlamaktadır.
Tatlının yapımı için özel günler aranmamaktadır. Dsteğe bağlı olarak bayramlarda da yapanlar bulunmaktadır. Özellikle misafir geldiğinde yemekle ikramı yaygındır. Zülbiye tatlısı yapımının kolay olması, çok fazla malzeme gerektirmemesi ve fazla zaman almaması nedeniyle Kıbrıs halkı tarafından yaygın olarak hazırlanmaktadır.