Türk Mutfağı
Mehmet Kabacık Ordu Üniversitesi
Toplumu bir arada tutan ve millet yapan en önemli bağ kültürdür. Kültürün en önemli unsurlarından biri de mutfaktır. Yemek, malzemenin temininden saklanmasına, pişirilmesine ve tüketilmesine kadar her safhada kültürün en önemli özelliklerini taşır ve yaşatır. Neresinde ve hangi safhasından ele alınırsa alınsın yemek, çok geniş kapsamlı bir inceleme alanıdır. Tabiatın, coğrafyanın, iklimin ve inancın etkisiyle bitmez tükenmez bir kültür sahasıdır.
Binlerce yıllık tarih boyunca, üç kıtada değişik kültürlerle karşılaşılan ve kendi yaşam biçimine ve inançlarına uygun iyi ve güzel olan her şeyi, kendi kültürüne en güzel biçimde uyarlayabilen Türk Milleti, mutfağı ve yemeği sanata dönüştürmeyi başarmıştır.
Türkler sağlığa ve beslenmeye önem vermişler, sahip oldukları damak zevkini de sanatla birleştirmişlerdir. Ayrıca çok geniş coğrafyalara yayılmış olduklarından çeşitli kültürlerle etkileşim içine girmişlerdir. Büyük devlet ve medeniyetler kurmuşlar ve bu şekilde çok farklı kültürlerinde etkisiyle böylesine zengin bir mutfağın eşsiz örneklerini büyük bir ustalıkla sergilemişlerdir.
Türk mutfağı, Türkiyenin ulusal mutfağıdır. Osmanlı kültürünün mirasçısı olan Türk mutfağı hem Balkan ve Ortadoğu mutfaklarını etkilemiş hem de bu mutfaklardan etkilenmiştir.
Ayrıca Türk mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir. Karadeniz mutfağı, Güneydoğu mutfağı, Orta Anadolu mutfağı gibi birçok yöreler kendilerine ait zengin bir yemek hazinesine sahiptirler.
Türkiyenin coğrafi konumu, tarihsel süreç içerisinde ilişki kurulan uygarlıklar, iki büyük imparatorluğun (Selçuklu ve Osmanlı) yeme içme geleneğine getirdiği yeni açılımlar Türk mutfak kültüründeki çeşitliliğin belirleyici etkenleridir. Türkiye de yerel mutfakların özgün etkilerini içinde barındıran köklü ve çok yönlü bir mutfak kültürü yaşamaktadır.
Yöresel halk mutfağı her devirde varlığını imkanlar ölçüsünde sürdürmüştür. Yöresel yemekler hazırlandığı ve tüketildiği yörenin geleneksel alışkanlıkları, ekonomik imkanları, hazırlama usulleri ve kullanılan malzeme bakımından çeşitlilik ve zenginlik arz eder.
İklim ve çevre şartları da yöresel yemek kültürünün oluşmasında ve bölgelere göre farklılaşmasında etkin rol oynar.
Coğrafi konum ve iklim özelliklerinin mutfak kültürlerine katkısı tartışılmaz bir gerçektir. Örneğin Karadeniz Bölgesi coğrafi özelliği nedeniyle çok fazla yağış alan bir bölgedir, bu yüzden de zengin bitki örtüsüne sahiptir. Karadenizin zengin bitki örtüsü ve yeşil doğası da bu bölgenin sofralarına katkıda bulunmuştur. Sebze ve her çeşit yeşilliğin bol olduğu, Karadeniz Bölgesinde balıkçılık ve bahçe sebzeciliği oldukça gelişmiştir.
