Kökeni oldukça eskilere dayanan sütlacın, yapısı itibariyle Türklerin ağırlıklı olarak göçebe yaşadıkları dönemlerde keşfedilmiş olması ve zaman içinde İpek Yolu ile batıya doğru taşınmış olduğu rivayetler arasındadır.
Türklerin hem pirinç hem de süt ile yakın ilişkisinin bulunması çok eskiye dayanıyor. Türkistan coğrafyası, pirinç kültürünün yaygın olduğu ve yüzyıllardır temel besin maddesi olarak tüketildiği coğrafyalardan olan Çin ve Hindistan ile komşudur. Bu komşuluğun getirdiği alışveriş sebebiyle etkileşimleri de oldukça fazladır.
Sütlü tatlılarımız içerisinde belki de en çok bilinen ve sevileni sütlaçtır. Divan-ü Lügatit Türk'te 'Uwa' isminde bir tatlıdan bahsedilir. Tarifi, "Pirinç pişirildikten sonra, soğuk suya konur; sonra suyu süzülerek içerisine şeker atılır, soğukluk olmak üzere yenir" şeklinde verilmiştir.
Sütlaç, 'sütlü aş' veya 'sütlü pirinç' adlarıyla ilk olarak 15. Yüzyılda tıbbi kitaplarda ve Kaygusuz Abdal'ın şiirlerinde geçer.
İtalyan mutfağına da giren sütlaç, Papa V. Pius'ın 1570'de verdiği bir ziyafetin üçüncü yemeği olarak 'üzerine şeker ve tarçın serpilmiş Türk usulü sütlü pirinç' diye sunuldu. Türkiye'de de sütlaç, saray sofralarında yer alan saygın bir tatlıydı. İngiliz elçi Lord John Finch, Edirne Sarayı'nda IV. Mehmet'in huzuruna çıktıktan sonra sadrazam tarafından verilen ziyafette gene sütlaç vardı.
Birçok yabancı kaynakta Türk usulü pirinç şeklinde geçen sütlaç, mutfak kültürümüzün önemli tatlılarından birisidir. Bununla birlikte sütlaç, birçok ülkeye başka ad ile yayılmış, pirinç ve süt yerine farklı farklı malzemelerle hazırlanmış, farklı aromalar içeren değişik malzemelerle lezzetlendirilmiş türleri ortaya çıkmıştır. Tüm bu farklılıkları ile sütlaç, dünya mutfaklarında yaygın bir şekilde hazırlanmakta ve tüketilmektedir.
Tabii ki sütlaç sadece tarihi özellikleri ile değil, insan sağlığına faydaları ile de gönülleri fetheden bir tatlıdır. Yapılan çalışmalar özellikle sütteki B vitaminlerinin faydası, alkali olma özelliği, şekerin mutluluk üzerine etkisi gibi sebeplerle, mide ve beyin sağlığına son derece faydalı olduğunu göstermektedir.
|
