Kosova Mutfağında Et Yemekleri
Doç. Dr. S. Dilek YALÇIN ÇELİK
Et
yemekleri, Kosova mutfağının ağırlıklı
yemekleri arasında yer almaktadır. Özelikle kırmızı et tüketimi fazladır. Et
yemeklerde ana malzeme olarak kullanılırken kimi zaman sadece et (kavurma, köfte, kebap gibi), kimi zaman sebze (tava, yahni, resul et gibi) ile kimi zaman da
pirinç (dolma, sarma gibi) ile tatlandırılmaktadır. İşlenmiş et kullanımı da yaygındır. Kurutulmuş et (baharat kullanılmamış
pastırma et),
sucuk ve sakatet Kosova mutfağında sevilerek tüketilir.
Köfte bu bölgede ana
yemeklerden birisi. Dışarıda, lokanta ve restoranlarda özel olarak köfte yapıldığını, sadece köfte yapılan işyerlerinin bulunduğunu söylemeliyiz. Köfte, evde de sıklıkla yapılıp yenilmektedir. Sade, sebzeli,
yumurtalı gibi. Çeşitli biçimleri mevcuttur.
Köftelerde olduğu gibi et
yemeklerinde de, yemeği tatlandırmak için çoğunlukla,
yoğurtlu veya
yumurtalı soslar kullanılır. Et
yemeklerini fırında pişirme tarzı tercih edilir. Bu konuda, bölgede hemen her evde pişen
yemek olan ve
yoğurt sosu ile pişirilen elbasan tava öncelikle anılmalıdır. Eğer
yemek,
yoğurt ya da
yumurta sosu kullanılmadan pişirilecek olursa, yemeği renklendirmek için de
domates ya da
salça yerine, yörede boyama adı verilen toz kırmızı
biber kullanılmaktadır.
Et, köfte halinde ve
yoğurt sosu ile tatlandırılıp tüketildiği gibi, kıyma halindeki etin çeşitli malzemeler ile kavrularak pişirilmesi yaygın bir davranıştır.
Sucuk ve kurutulmuş et tüketimi fazladır. Kışların uzun geçmesi, et ağırlıklı bir beslenme biçiminin tercih edilmesi, eti çeşitli yöntemler sonucu saklama ihtiyacı doğurmuştur. Sonbaharda, kışlık
sucuk ve kurutulmuş et çokça hazırlatılarak evlere getirtilir. Tüm kış boyunca tüketilir. Kurutulmuş et tüketimi de
sucuk tüketimi kadar yaygındır.
Sakatet ürünleri arasında, kara
ciğer ve
işkembe yemekleri yapılmaktadır. İşkembe, hem çorbası ile hem de ana
yemek şeklindeki tüketimi ile bilinmektedir. İşkembe ile hazırlanan börekler sevilerek yenilmektedir.
Et
yemekleri konusunda son olarak şunları söylemeliyiz. Eğer et
yemekleri sadece et ve çeşitli soslar ile pişirilecek olursa, o zaman yemeği fırında pişirme usulü yaygın olarak kullanılmaktadır. Eğer et yemeği, başka malzemeler ile zenginleştirilecek olursa, bu durumda, sıklıkla kullanılan malzeme,
pirinç ve hamur işi olmaktadır.