İç Anadolu Bölgesi Mutfak Kültürü

İç Anadolu Bölgesi Mutfak Kültürü

Türkiye"nin tahıl ambarı olarak adlandırılan bölgede tahıl ve buğday üretiminin etkisi Konya, Kayseri, Eskişehir, Nevşehir ve Sivas başta olmak üzere bölgenin mutfağında hamur işlerinin ön plana çıkmasını sağlamıştır. Bu bölgenin iklimine uygun olarak yetişen nohut, yeşil mercimek ve fasulye gibi bakliyatlar, patates, patlıcan gibi sebzeler, ayva, dut, kiraz, üzüm gibi meyveler İç Anadolu mutfağının gelişiminde etkili olmuştur.
Bölgede hayvancılığın da yaygın olması et tüketiminin de yaygın olmasını sağlamıştır. Genellikle döner, tava yemekleri ve köfte olarak tüketilen et, özellikle Kayseri"de sucuk ve pastırma yapımında da kullanılmaktadır. Ayrıca süt yoğurt ve peynir bölge sofralarının vazgeçilmezidir. Karaman Divle tulum peyniri, Kayseri çömlek peyniri, Konya küflü peyniri, Sivas küp peyniri ve Yozgat çanak peyniri öne çıkan peynirler arasındadır.
Tarihte pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış Nevşehir, farklı toplum ve dinlerin birikimiyle zengin bir mutfak kültürüne sahiptir. Şehirle özdeşleşmiş testi kebabı ve Nevşehir tavası ile birlikte tarhana, düğü, patates çorbası, soğanlama, dıvıl, Ürgüp güveci, etli bulgur kapama, ayva dolması, bulama, dalaz, aside ve kuru kaymak yerel mutfağın vazgeçilmezlerindendir.
Eskişehir mutfağında beslenmenin temelini hamur işleri oluşturmaktadır. Ev tipi çorba, hamur işleri, yemek, meze ve tatlılar il merkezi, ilçe ve köylerde yapılmaya devam etmektedir. Çibörek, gözleme ve bükme hamur işlerinde öne çıkarken, ebegümeci, kuzukulağı ve madımak gibi sebzeler de gerek zeytinyağlı, gerekse etli olarak pişirilmektedir. Yöresel yemeklerden pita, düğü çorbası, arabaşı çorbası, toyga çorbası, tutmaç çorbası, göceli tarhana, yufkalı büryan, bozan kavurma, kuzu sorpa örnek verilebilir.
Zengin bir mutfak kültürüne sahip ve Mevlevi mutfak kültürünün izlerini de taşıyan Konya mutfağında koyun ve kuzu etinden yapılan yemekler ve hamur işleri hâkimdir. Öne çıkan yöresel yemekler; bamya çorbası, arabaşı, etli ekmek, etli düğün pilavı, çebiç, fırın kebabı, kuzu tandır, tirit ve sacarasıdır. Konya Mutfağının en ilgi çekici özelliği kurallaşmış davet yemekleridir. Aşçı Takımı denilen düğün pilavı, davet yemeklerinin en güzeli "kara yemek takımı" belli yemeklerden oluşur ve bu davetlere gidildiğinde hangi yemeklerin yenileceği bellidir. Komşu kaldırmaları, çetnevir, soğukluk sofraları, tandıra bütün kuzunun asılmasıyla hazırlanan "çebiç" olarak adlandırılan ziyafet sofrası yemekleri, Arabaşı ve "peşmani" çekilen gece misafir sofraları da genellikle bilinen yemeklerden oluşur.
Sivasta; peskütan çorbası, pancar çorbası, toyga çorbası, kesme çorba, Sivas tavası, sebzeli et, çirli et gibi et yemekleri, madımak, ebegömeci, evelik, ısırgan, gelinparmağı gibi otlardan yapılan yemekler, Sivas usulü un helvası, Kayseri"de; Kayseri mantısı, kurşun aşı, sucuk köfte, yağlama, ayvalı-tahinli yaprak sarması, Kayseri güveci, saç kavurma, şaştım aşı, cıvıklı, nevzine tatlısı, aside, pekmez helvası ve pastırma, Ankara"da; İnceğiz çorbası, Ankara tava, Beypazarı güveci, alabörtme, çoban kavurma, entekke böreği, şibit tatlısı, Çubuk turşusu ve Beypazarı kurusu yöresel yemek ve ürünlerin ilk akla gelenleridir.
Bölgede; doğum (pirinç çorbası, loğusa şerbeti), diş buğdayı (diş buğdayı), sünnet ( etli pilav-hoşaf, çörek, börek), askere uğurlama (çorba, pilav, et, yaprak sarması, salata), söz kesme (lokum-bisküvi), düğün (poğaça ekmeği, yaprak sarma, pilav, et, salata), ölüm (pide, helva, çörek-börek) ve dini günlere ait (Ramazan Bayramı: bayram çöreği, pirinç çorbası, yaprak sarması, patatesli et-et haşlama, baklava, Kurban Bayramı: çorba, sarma, baklava, et kavurma, ciğer kavurma, bayram ekmeği, kandiller, aşure günü) farklı geleneklere ve törenlere sahiptir ve bu törenlerin çoğunda tören yemekleri de düzenlenmektedir.