Yunan Mutfağı
www.lezzetsirri.com
Çok eski bir tarihi olan Yunanlıların yeme alışkanlıkları asırlar boyunca çok değişmiştir. Günümüzdeki alışkanlıklar M.Ö. 5. ve M.S. 2. yüzyıllardaki alışkanlıklar değildir. Yunan mutfak gelenekleri ülkeler arasındaki iletişim ve etkilenişim nedeni ile çok değişmiştir. Örneğin bazı dönemlerde pazarlarda kimi baharatlar bulunmakta ve bunlar Yunan Mutfağı'nda çok kullanılmaktaydı. Bazı dönemlerde ise bu baharatlara ulaşılması zorlaşınca Yunanlılar kendi ülkelerinde bulunan baharatlara yönelerek ellerindekilerle yemeklerini yaptılar. Eski Yunanistan'da zencefil ve kişniş çok kullanılırdı. Bu baharatlar Doğu'dan gelirdi. O zamanlar Doğu ile ticaret çok önemli idi.
Yunan Mutfağı'nın dayandığı besin maddeleri de zaman içinde değişikliğe uğramıştır. Ayrıca orta sınıf ile üst sınıf arasındaki yemek alışkanlıklarını da birbirinden ayırmak gerekir. Mutfak kişilerin sosyo-ekonomik koşulları ile doğrudan ilişkili olduğundan, bu alışkanlıklar kişinin ait olduğu sosyo-ekonomik sınıfı da belirler.
Ortaçağ'da halk arasında en yaygın yemek kurutulmuş balıkla yapılan bir çeşit Pita'dır. Ayrıca balık Yunan halkının vazgeçemediği klasik bir besindir, Sebzeler Yunan Mutfağı'nda çok önemli rol oynar, ama et yalnızca belli özel günlerin yemeğidir. Bu durum Ortaçağ'da da aynıydı. Fakir halk daha çok sebze yemekleri, bakliyat ve ekmek yerdi. Et, özel günlerin yemeği olarak düşünülürdü.
Yunan Mutfağında ekmeğin de rolü büyüktür. Yunanistan'da çok ekmek çeşidi vardrr. Tabii günümüzde Avrupa'nın etkisi ile değişik az yağlı ve daha sağlıklı olan siyah ekmek çeşitleri de yapılmaktadır.
Yunanlılar sabah kahvaltısını pek sevmez. Sabahları bir kahve içip ya bir meyve ya da biraz peynir ekmek yerler. Ama Avrupa etkisi ile kahvaltı Yunanlılarda da gittikçe önem kazanmaya başlamıştır. Çay ve bal da kahvaltıda artık yeri olan içecekler ve yiyecekler arasına girmiştir. Yunan ailesinin ana yemeği öğle yemeğidir. Günümüzde değişen toplum şartlarında kadının çalışma hayatına girmesi ile bu geleneğe daha az uyulmaktadır. Ama yine de öğle yemeği hala çok önemlidir. Özellikle cumartesi ve pazar öğle yemekleri aile fertlerini bir araya toplar. Yunanlılar akşam yemeğini fazla önemsemezler. Bunun bir nedeni de akşam dışarı çıkmayı sevmeleridir. Yunanlılar akşamları dışan çıkıp aile ve arkadaşları ile yemek yemeyi adeta gelenek haline getirmişlerdir. Bu alışkanlık toplumun hemen her kesiminde yaygındır. Yunanlılar öğle yemeğinde genellikle bir Pita çeşidi daha sonra da limon ve yumurta ile hazırlanan ekşi ama lezzetli bir sosla pişirilen, et veya balık ve sebze ile hazırlanan klasik bir yemek yerler. Özel günlerde veya pazar günleri ise fırında kuzu veya çeşitli et dolmaları tüketirler. Bu et dolmaları zencefilli ve bademlidir. Aynca domates, biber dolması gibi sebze dolmaları da yaparlar. Dolmanın çok eski bir tarihi vardır. M.Ö. 4. ve 5. yüzyıllarda birçok yazar eserinde değişik dolmalardan hatta midye dolmasından bile söz etmektedir. Yunanlılar tatlıya bayılır. Yemek ve tatlılarında kuru üzüm, kuru incir, badem, zencefil, safran ve portakal kullanırlar. Yukarıda sözünü ettiğimiz Pita tatlı yapmakta da kullanılır. En lezzetli tatlılarından biri antik çağdan gelen bir nevi sütlü börektir. Antik çağdan bu yana tüm Akdeniz Ülkelerinde yapılan baklava ve kadayıf da Yunanlıların en sevdikleri ve sık yaptıkları en eski tatlılardandır.
Yunan Mutfağı bölgeler arası farklılıklar gösterir. Örneğin Makedonya ve Peleponez Mutfaklarının hem ortak hem de farklı yanları vardır Her iki mutfakta da bol miktarda balık kullanılır. Adalarda da çok ve çeşidi balık vardır ve çok da tüketilir.
Yunanistan'da balık olmasına rağmen, 2. Dünya Savaşı'ndan sonra Yunanistan'da et, birçok besin maddesinin yerini aldı. Şimdi ise eskiye dönüş başlayarak, Avrupa'nın da etkisi ile Eski ve Ortaçağ yemekleri tekrar yapılarak, eski ağız tatlarının bulunmasına çalışılmaktadır.
Yunanistan'da değişik ve lezzetli zeytinler vardır. Zeytinyağı üretiminde de dünyanın önde gelen ülkelerindendir. Yunan Mutfağı'nda yemeklerde daha çok zeytinyağı kullanılır. Tereyağı ve margarin ülke mutfağına ancak 2. Dünya Savaşı'ndan sonra girmiştir.
Yunan Mutfağı tüm Akdeniz Mutfağı gibi zeytinyağı, balık ve çok sebze tüketen bir mutfak olduğu için çok lezzetli aynı zamanda da çok sağlıklı bir mutfaktır.
