YEMEK MASASINDA OTURMADA ÖNCELİK
Necip Usta
Bir sofrada bir çift için şeref yeri vardır. Şeref yerleri her zaman ev sahibi ve sahibesinin sağlarıdır. Şeref misafirlerinin yakınlarındaki sandalyeler şeref misafirlerinden sonra gelen yüksek mevki, unvan, temsili mevki, ve yüksek rütbe sahibi kişilerin sandalyeleridir. Davetliler bu sandalyelere ve bu sandalyelerin yakınlarına oturmayı arzu ederler. Hiç kimsenin Talleyrand gibi düşünmesi beklenemez. Napolyonun meşhur hariciye vekili Tal-leyrand (1754-1838) 1815 Viyana kongresinin pek sevilmeyen simasıdır. Bir yemeğe davet edilir. Yeri şeref misafiri veya şeref misafirinin yanıdır. Kendisine en uçtaki sandalye ayrılır. Masada herkes yerini alınca (ziyafeti veren ev sahibi) Talleyrand'a giderek özür dilerim, sizi gelmeyecek zannettik onun için bu sandalyeyi ayırdık der. Talleyrand üzülmeyin, mühim olan sandalye değil, Talleyrand'dır. Onun oturduğu her sandalye şeref sandalyesidir der.
Bir sofrada iki şeref yeri olduğu için herkesi şeref sandalyesine veya yakınında oturmak mümkün değildir. Yemeğe davet edilen misafirler yemek masasının etrafındaki sandalyelere, rütbe, unvan, siyasi ve içtimai mevzi ve temsil ettiği mevki sırasına göre oturtulur. Bu şekilde sofraya oturmaya da sofra protokolü denir.
Sofrada kati olarak asalete, siyasi ve içtimai mevkiye ve rütbeye kim nasıl ve nereye oturmasına ait kati ve en güzel protokol kitabı ingiliz hükümetinin hazırladığı (The peerage) isimli kitaptır. Bu kitap bir asırdan fazla bir zamandır yürürlüktedir. Fransızlar dahi .bu kitabı örnek almışlardır. Fransa'da sofrada asalete, siyasi ve içtimai mevkiye ve rütbeye göre kimin nereye oturacağııa dair (TRAİTE DES HONNEURS) kararnamesi yürürlüktedir. Bu kararname 16 Haziran 1907'de çıkarılmıştır. Bütün milletler kendi örf ve adetlerine, bazı ilâveler yaparak ingiliz ve Fransız usulü Sofra Protokolünü esas almışlardır.
