Türkiye'nin Peynir Haritası
https://www.cumhuriyet.com.tr
1. DOĞU VE GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ: YAYLA VE OTLARIN İZLERİ
Bu bölgenin peynirleri, genellikle yüksek yaylalarda otlayan hayvanların sütünden elde edilir ve uzun kış aylarına dayanacak şekilde üretilir.
Van Otlu Peyniri (Van): Yüksek yaylalarda yetişen sirmo (yabani sarımsak), heliz, yabani nane gibi otlarla zenginleştirilir. Şifalı özellikleri ve kendine has aromasıyla ünlüdür. Toprağa gömülü testilerde veya küplerde olgunlaştırılarak saklanır.
Kars Gravyeri (Kars): Yüksek rakımlı meraların sütünden elde edilir ve uzun olgunlaşma süreci (yaklaşık 10 ay) sonunda iri deliklere sahip, keskin aromalı bir peynire dönüşür. Avrupa’daki benzerleriyle rekabet eden kalitededir.
Kars Kaşarı (Kars): Geleneksel yöntemlerle üretilen ve genellikle taze ya da eski olarak tüketilen, Karadeniz’in Kaşar peynirinden farklı bir karaktere sahip, lezzetli bir peynirdir.
Civil Peyniri / Tel Peyniri (Erzurum, Kars, Artvin): Lifli ve tel tel ayrılan yapısıyla bilinen, tuzlu ve az yağlı bir peynir türüdür. Salamura suda saklanır.
Tulum Peyniri (Erzincan): Keçi ve koyun derisinden yapılan tulumların içinde olgunlaştırılır. Erzincan'ın tulum peyniri kendine has aromasıyla meşhurdur.
2. EGE VE AKDENİZ BÖLGESİ: OTLAKLAR VE ZEYTİNYAĞI SOFRALARININ TAMAMLAYICISI
Zeytinyağlı mutfağın vazgeçilmezi olan bu bölge peynirleri, genellikle beyaz ve salamura çeşitleriyle öne çıkar.
Ezine Peyniri (Çanakkale): Coğrafi işaretli bu peynir, bölgenin eşsiz florasında beslenen inek, koyun ve keçi sütlerinin belirli oranlarda karışımıyla elde edilir. Uzun olgunlaşma süresi, ona keskin ve hafif tuzlu bir aroma kazandırır.
İzmir Tulumu (İzmir): Tane tane dağılan yapısıyla bilinen bu peynir, genellikle keçi veya koyun derisinden yapılmış tulumlarda olgunlaştırılarak geleneksel lezzetini alır.
Sürk Peyniri / Çökelek (Hatay): Yoğurt veya ayranın kaynatılmasıyla elde edilen çökeleğin, kırmızı biber, zahter ve çeşitli baharatlarla yoğrulup kurutulmasıyla elde edilen bir çeşittir.
3. İÇ ANADOLU BÖLGESİ: MAĞARA MUCİZELERİ VE GELENEKSEL KÜLTÜR
Bölgenin kuru iklimi, peynirlerin saklanma ve olgunlaşma yöntemlerini şekillendirmiştir.
Divle Obruk Peyniri (Karaman): Dünyaca ünlü bu peynir, 36 metre derinliğindeki Divle Obruğu adı verilen doğal bir mağarada olgunlaştırılır. Mağaranın benzersiz mikroflorası, peynire ayırt edici bir koku ve tat verir.
Küflü Peynir (Konya): Konya'nın geleneksel peynirlerinden olup, genellikle kuru ortamlarda küflenmeye bırakılarak özel bir lezzet kazanır.
Çömlek Peyniri (Kayseri, Nevşehir): Peynirin toprak çömlekler içine basılarak toprağın altında ya da serin yerlerde olgunlaştırılmasıyla elde edilen bir saklama ve lezzet yöntemidir.
4. KARADENİZ BÖLGESİ: MIHLAMANIN RUHU VE YAYLA LEZZETİ
Karadeniz'in nemli ve serin iklimi, bölgeye has süt ürünlerinin ortaya çıkmasını sağlamıştır.
Kolot Peyniri (Trabzon, Rize): Mıhlama gibi yöresel yemeklerin ana malzemesi olan bu peynir, eriyen ve uzayan yapısıyla ünlüdür. Az tuzlu ve yağlı bir yapıya sahiptir.
Tel Peyniri / Çeçil Peyniri (Rize, Trabzon): İnce telli, lifli yapısıyla bilinen bu peynir, tuzlu suda saklanır ve genellikle kahvaltılarda tüketilir.
Minci (Rize): Peynir altı suyunun ısıtılıp kesilmesiyle elde edilen lor benzeri, taze ve az yağlı bir peynir çeşididir.
5. MARMARA BÖLGESİ: YOĞURT VE PEYNİRLERİN MERKEZİ
Büyük şehirlere yakınlığı ve hayvancılığın yoğunluğu ile bilinen bölge, hem ticari hem de geleneksel peynirlerin merkezidir.
Mihaliç Peyniri (Balıkesir, Bursa): Tam yağlı koyun sütünden yapılan, sert ve delikli bir peynirdir. Genellikle rendelenerek salatalarda veya sıcak yemeklerde kullanılır.
Manyas Peyniri (Balıkesir): Taze ve beyaz peynir çeşitleriyle bilinir.
