Türk Çayı Servisi
Diğer medeniyetlerden ülkemize gelinceye kadar edindiği birikimin ışığında, kültürümüzle yeniden yoğurduğumuz çay, öncelikle sabah kahvaltısı soframızın, sonrasında da ikindi ve akşam sohbetlerimizin müdavimlerinden olmuştur. Genellikle ince belli cam bardakta sunulan çayın tavşankanı adı verilen dem ölçüsü esastır.
Ülkemizde restoran bar ve kahvehanelerde en çok siyah çay servis edilmektedir. Son yıllarda bitki ve meyve çayları, yeşil çay servisi de yaygınlaşmaya başlamıştır. Beyaz çay ülkemizde yeni üretilmeye başlanmıştır. Dünyada olduğu gibi ülkemizdede pahalı olduğu için daha çok şifa niyetine hazırlanıp tüketilmektedir. Ülkemizde çay servisi dendiği zaman siyah çay akla gelmektedir. Yeşil çay tüketimi son yıllarda artmakla beraber çay kültürümüzün önemli parçası siyah çaydır. Siyah çay ülkemizde genellikle sıcak olarak, isteğe göre şekerli, az şekerli ya da şekersiz olarak içilir. Yanında dilimlenmiş tranş limon küçük bir tabak içerisinde getirilir. Konuk isterse buradan alarak çayına koyabilir. Konuk isteğine göre süt pot içerisinde masaya getirilebilir.
Ülkemizde özellikle Doğu Anadolu bölgesinde yaygın olan kıtlama olarak şeker kullanma geleneği de vardır. Nöbet şekeri adı da verilen bu şekere kluntje denir.
Çay ülkemezde iki şekilde servis edilir.
Bardakta türk çay servisi:
Çay servis tepsisi ve altlığı
Fincan veya bardak, altlık, kaşık
Bardak altlığı (doley)
Şekerlik ve maşa
Servisi yapmak için; Tepsiye tüm malzemeler dizilir. Hazırlanmış çay bardağa konup tepsiye yerleştirilir. Misafire servis kurallarına uygun olarak sağ taraftan servis edilir.
Semaverde Türk çayı servisi:
Semaver ve demliği
Servis tepsisi ve altlığı
Fincan veya bardak, altlık, kaşık
Bardak altlığı (doley)
Şekerlik ve maşa
Çay süzgeci
Geçmişten günümüze çay kültürümüzün önemli bir parçasıdır. Günümüzde daha çok otantik çay bahçelerinde, semaverde çay servisi yapılmaktadır. Çay ocağında hazırlanan semaver suyu kaynadıktan sonra, kişi sayısına uygun büyüklükteki porselen demliğine çay konur ve demlenir. İki şekilde semaverde çay servisi yapılır.
Birinci yöntemde tepsiye bardak, altlık, kaşık, şekerlik, süzgeç ve altlığı yerleştirilip misafir masasına semaver ve demlikle beraber getirilip bırakılır. Bir istekleri olup olmadığı sorulup masadan uzaklaşılır.
Misafirlerin isteğine göre semaverden yeterince kaynar su alınıp demlikteki çayın üzerine doldurularak çay demlenmeye bırakılır. 1015 dakika bekledikten sonra çay servise hazırdır. Konuklar çaylarını semaverden kendileri alırlar.
Semaverle çay servisinin ikinci yöntemi de şöyledir.
Semaverdeki su kaynadıktan sonra, misafir sayısına uygun büyüklükteki porselen çaydanlıkta çay demlenir. Servis tepsisi ve semaver misafir masasına bırakılır. Konuklara çaylarının servisini isteyip istemedikleri sorulur. Servisi personel yapacak ise servis potlardaki gibidir. Demlenen çayın servisini genellikle misafir kendisi yapar.
