TABAK YIKAMA YÖNTEMLERİ
Milli Eğitim Bakanlığı
Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi
Ankara 2006
Kirli tabaklar da çatal bıçak takımları gibi elle küvette veya bulaşık makinelerinde yıkanır. Yıkama işlemine geçmeden önce kirli tabakların içindeki artıklar iyice sıyrılmalıdır. Ayrıca kesinlikle unutulmaması gereken bir diğer nokta da tabaklar bardaklar veya takımların bir arada yıkanmaması gerektiğidir.
Elde: Elle yıkama için bulaşık lavobasında sıcak sabunlu su hazırlanır. Önce basınçlı su ile içlerindeki atık ve yağın akıtılmasında fayda vardır. Sünger veya fırça yardımıyla iç ve dış kısımları ovularak yıkanır. Tabaklar yıkanırken içleri kadar dış kısımlarının da ovarak yıkanmasına özen gösterilmelidir. Yıkanan tabaklar durulandıktan sonra bir müddet yatık vaziyette bekletilir. Suları süzüldükten sonra silinir ve dolaplara yerleştirilir. Yıkama suyunun çok çabuk kirlenmemesi için tabaklar kirlilik derecelerine göre ayrılmalıdır.
Makinede: Tabak yıkamada kullanılan bulaşık makineleri çeşitli büyüklerde olup yarı ve tam otomatik modelleri mevcuttur. Bulaşık makinesiyle yıkamada öncelikle makinenin deterjan, parlatıcı gibi kimyasalları tamamlanır. Tabaklar makineye verilmek üzere özel tabak yıkama sepetlerine eğik olarak dizilirler. Yıkanmak üzere makineye verilmeden Büyük Bulaşık makinelerinde kayan bir bant mevcuttur. Tabakların konduğu sepetler makine içine konur. Yıkanıp makineden çıktıkları zaman suları da süzülmüştür hemen kurulanıp yerlerine kaldırılabilir.
Ufak bantsız yarı otomatik makinelerde yıkama sepete tabakların yine yatık yerleştirilmesi ve kapağının kapatılarak yıkamanın başlatılması ile yapılır. Yıkama işlemi bitince kapağı açılıp bir müddet sularının süzülmesi beklenmelidir.
Tabakların Silinmesi: Tabaklar yıkandıktan sonra mutlaka silinmeli ve ondan sonra istif edilmelidir. İçinde su damlacıkları bulunan tabaklar dolap veya reşolara yerleştirilince orada kendi kendilerine kururlar, bu şekilde kuruyan tabaklarda su lekeleri kalır. Bu lekeleri sonradan çıkartmak zordur. Tabakları tekrar ıslatıp silmek gerekir. Tabak silme işlemi şöyle yapılır.
Tabak silme bezi, bir ucu aşağıya sarkacak şekilde çaprazlamasına sol el üzerine açılır.
Sağ elle bir tabak alınıp sol el üzerine konur.
Sol el baş parmak ile üstten, diğer parmaklarla da tabağın altından tutulur.ç
Bezin sarkan ucu sağ ele alınır, tabağın üzerine konur ve saat yönünün tersine daireler çizilerek tabağın içi silinir.
Tabak her iki elin içinde döndürülerek kenarları silinir.
Bezin sağ eldeki ucu ile tabağın altı, yine saat yönünün tersine daireler çizilerek silinir ve silme işlemi tamamlanır.
Silinmiş tabak sol elle sol tarafa bırakılır.
Tabakların Düzenli Olarak Yerleştirilmesi: Tabaklar en çok yerleştirme ve temizlenmesi sırasında kırılır. Tabakların kenarları küçük bir dikkatsizlikte kırılır ve kullanılmaz hale gelir. Bunu önlemek için:
a. Tabaklar yerleştirme sırasında gerektiğinden fazla üst üste yığılmamalıdır.
b. Değişik büyüklükte tabaklar karışık olarak üst üste konulmamalıdır.
c. İçerisinde yemek artıkları ve çatal bıçak bulunan bir tabağın üzerine başka bir tabak konulmamalıdır.
d. Tabak kenarları, fincan ve benzeri kapların sapları tepsi kenarından taşmamalıdır, fazlası üst üste konmamalıdır.
e. Çorba kasesi, fincan, çaydanlık gibi kaplardan, iki veya üç tanesi üst üste konmalı, daha fazlası üst üste konmamalıdır.
Bunların dışında tabakları daha uzun süre kullanabilmek için tabak dolaplarına dizerken yüksek sütunlar yapılmamalı, aynı cins tabaklar üst üste konulmalıdır. Tabaklar reşo veya raflara dizilirken her cins tabaktan bir sütunun öne gelmesine dikkat edilmelidir. Böylece ilk sırada her cins tabak bulunur. Arka sıradan tabak almanın meydana getireceği kazalar önlenmiş olur.
Tabaklar bütün dolap, raf ve reşolara aynı sistemle dizilmelidir. Bir dolapta büyük tabaklar solda, diğerleri de boylarına göre sağa doğru küçülerek dizilmişse, diğerleri de aynı şekilde dizilmelidir.
Tabakların birbirleriyle veya başka malzemelerle sürtünmeleri, üzerlerindeki sır tabakasının çizilmesine ve parlaklıklarının kaybolmasına sebep olur. Sır tabakası çizilen tabaklar kötü bir görünüm alırlar ve sağlığa da zararlı olurlar. Bu yüzden tabaklarla kaseler, bardaklar ve gümüş kaplar arasına peçete konulmalıdır Tabak kırılmalarının bir başka sebebi de yüksek sıcaklıktır. Özel tabaklar dışındaki tabaklar yüksek sıcaklığa fazla dayanmazlar. Bu sebeple fırına, ocak üzerine konmamalıdır, ısıtılmaları gerekiyorsa sadece tabak reşoları ısıtılmalıdır.
Çorba ve yemek tabakları sıcak bulunmaları için reşolara salata, tatlı, meyve tabakları da normal dolaplara dizilmelidir. Önce sıcak su ile duş yaptırılarak yağ ve yemek artıkları kısmen temizlenir.
