Safranbolu ve Köylerinde Hıdrellez Kültürü
Mine Bakkaloğlu
Safranbolu’da Hıdırellez’in ayrı bir yeri vardır ve genellikle kadınlar tarafından kutlanır. Kadınlar Hıdırellezden önce haberleşir, Hıdırellezi kutlayacakları yeri kararlaştırırlar. Genellikle Ergüllü’de, değirmen başında, Kirkille’deki ısıtmalıkta, Hıdırlıkta kutlamalar yapılır. Bu program yapılırken bir önceki sene gittikleri yere gitmemeye gayret ederler. Kadınlar Hıdırellez kutlamalarını yapacakları yere genellikle sabah namazı gitmeye başlarlar. Bunun nedeni Hızır ile İlyas peygamberlerin sabah namazı ile öğleden önceki o arada buluşacaklarına inanmalarıdır. Erkenden gidip Hızır’ı görebilmeyi umarlar. Hıdırellez kutlamaları genellikle çayırlıkta, kutsal subaşlarında veya değirmen oluklarının çevresinde yapılır. Kadınlar kendi aralarında çeşitli oyunlar oynayarak eğlenirler. Bu kutlamalar sırasında pişirilecek yiyecekler hep evde yapılmış ürünlerden olmalıdır. Para ile çarşıdan alınmış malzemelerle yemek yapılırsa uğursuzluk getireceğine inanılır. Genellikle Hıdırellez kutlamalarında pilav, keşkek çorbası, dolma, höşmerim, yöresel mantarlardan yapılmış su böreği, cevizli çörek, baklava hazırlanıp yenilir.
Safranbolu’ ya özgü bir diğer inanç da şifalı gavuttur. Hıdırellezden bir gün önce mısır patlağı, kabak çekirdeği ve dut kurusu aynı oranda karıştırılıp kavrulur, soğuduktan sonra biraz şeker katılıp havanda un haline gelene kadar dövülür. Daha sonra küçük bez torbalara konulup 5 Mayıs gecesi gül dalına bağlanır ve sabah gün doğmadan geri alınır. Bu gavuta Hızır eli değdiğinden şifalı olduğuna inanılır ve birçok hastalığa şifa niyetine yenir.
