Isparta Mutfağı Sözlüğü

Isparta Mutfağı Sözlüğü

Isparta İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

Aşırma: Üzerinde kulp ve kapağı olan kova.
Aşiç: Yayvan iki kulplu ve kapaklı yemek pişirme kabı.
Badıç: Kulpuz küçük ibrik.
Bar: Sirke, pekmez vb. sulu yiyeceklerin üzerindeki köpük, küf, mantar.
Beze: Yoğrulan hamurun ayrıldığı parçalardan her biri, hamur topağı.
Boduç: Kulpuz ibriklerin genel adı, boyuna yakın yerden emzik takılan su içmeye yarayan ibrikler.
Böğrü: Delikli Üstten kulplu yayvan üst kısmına emzik takılmış sıvı taşınmasında kullanılan form.
Börttürmek: Haşlamak.
Çevirgeç: Sac üzerindeki ekmeği çevirmeye yarayan tahtadan yapılan alet.
Çifne: Senit. Üzerinde yufka açılan 1m² çapında, çoğu ceviz ağacından yapılmış hamur tahtası.
Çöğürdük Otu: Dikenli, güzel kokulu, turşularda kullanılan bir çeşit ot.
Çökelek: (Çökelik) Ayrandan yapılan yağız peynir.
Çömlekler: Geniş ağızlı kaplar.
Dağar: Ağzı geniş yapılmış, 60-70 cm. yüksekliğinde toprak küp. Yufkalar, küflenmemesi için bu kaplarda saklanır.
Dığan: Yağ tavası.
Dibek: Taştan veya ağaçtan yapılmış büyük havan.
Dimrit: Erken olgunlaşan bir çeşit siyah üzüm, dimnit.
Dövme: Aşurelik Buğday.
Evsimek Tahılın içindeki yabancı cisimleri evsecek denilen kap içinde savurarak temizlemek.
Eysıran (Esiran): Iyi sıyıran anlamında olup, kazan ya da teknedeki hamuru kazımaya ve kesmeye yarayan üçgen şeklinde demir araç.
Göcelik: Kabuğu soyulmuş ve kırılmış buğday.
Gözer: Buğday arpa gibi tahılları çöplerinden ayıklamakta kullanılan kalbur.
Güğüm: Yandan kulplu, boynu uzun, genellikle bakırdan su kabı.
Gümrü: Geniş gövdeli, geniş ağızlı saklama kapları.
Güpecik: Küçük boyutlu küp.
Haran (Haranı): Büyük kazan. Davet yemekleri pişirilir.
Hatıl: Üzüm ezilen ağaç tekne.
Havan: İçinde bir şey dövüp ufalamaya yarayan, tahta, taş, maden veya plastikten yapılan kap.
Hayat: Evlerin girişinde bulunan ve yerden bir miktar yüksek balkon şeklindeki kısım.
Holus: Nohut ve fasulye gibi baklagilleri çöplerinden ayıklamakta kullanılan kalbur.
İlistir: Süzgeç, kevgir.
Kasnak: Kalbur, gözer ve eleğin tahta kısmı.
Kazan: Çelik, bakır ya da alüminyumdan olup, çok miktarda yemek pişirmeye veya bir şey kaynatmaya yarayan büyük, derin kap.
Kef: Etin köpüğü.
Keşir: Havuç.
Kıkırdak: Koyunun kuyruk yağı eritildikten sonra geride kalan sert madde, posa.
Köseleç: Sac üzerindeki ekmeği çevirmeye yarayan tahtadan yapılan alet.
Leğen: Metal ya da plastikten olup, hamur yoğurmak, içerisinde bir şeyler bekletmek ya da yıkamak için kullanılan yayvan kap.
Maşa: Ateş veya kızgın bir şey tutmaya, korları karıştırmaya yarayan iki kollu metal araç.
Melekse (Meleyis): Yoğrulan hamurun ayrıldığı parçalardan her biri, hamur topağı.
Ocak: Genellikle evin dış cephe duvarında, tabanı taş ve üzeri kemer olan yer.
Oklava: Hamur açmakta kullanılan silindir biçiminde uzunca, ince değnek.
Pelte: Şapşağı Bezeme pelte kâsesi.
Pişirgeç: Dört parmak eninde, 50-60 cm. boyunda tahtadan yapılmış ve saçın üzerindeki ekmeğin çevrilmesinde kullanılan bir alettir.
Sac: Yassı demir çelik ürünü olup, üzerinde yufka yapılan dışbükey pişirme aracı.
Sac Ayağı: Üç ayrı parçadan oluşan demir ayak.
Sahan: İçinde yemek ısıtılan veya yumurta gibi şeyler pişirilen, derinliği az metal kap.
Sakatat Takımı: Böbrek, dalak, yürek, akciğer ve karaciğerden oluşan sakatat grubuna verilen isim.
Senit: Üzerinde yufka açılan 1m çapında, çoğu ceviz ağacından yapılmış hamur tahtası.
Sızgıç: Kemikli et, kıyma vb. lerinden kış için yapılan kavurma.
Sini: Üzerinde yemek de yenilebilen yuvarlak, bakır veya pirinçten büyük tepsi.
Su Şapşağı: Su bardağı.
Susak: Tek kulplu ortalama iki litrelik su aktarmaya yarayan kap.
Sürte taşı: Haşhaş ezmekte kullanılan bir taştır.
Süzek: Süzgeç.
Şapşak: Küçük hacimli kâse.
Şarakmana: 1. Pekmez kaynatma işleri ve zamanı. 2. Pekmez kaynatma kazanı.
Şepit: Hamurdan çok ince açılarak sacda pişirilen ekmek.
Şinik: Sekiz kiloluk tahıl ölçeği.
Şirlek: Kulplu ağız kısmı oluklandırılmış kap.
Tahin: Koyu sıvı haldeki öğütülmüş susam.
Tandır: Yere çukur kazılarak yapılan bir tür fırın.
Toprak Dığan: Tek kulplu küçük tencere.
Tuluk: Peynir, yağ, pekmez vb. yiyeceklerin konduğu hayvan derisinden yapılma kap, tulum.
Yal Kabı: Hayvanların yiyeceklerinin konulduğu kap.