Balıkesir Edremit Mutfak Kültürü
Mehmet Sarıoğlan - Gülhan Yalın
Edremit ilçesi Ege bölgesinin kuzeyinde yer almaktadır. İlçede bilinen ilk yerleşimin tarihi M.Ö. 50.000 tarihine kadar uzanmaktadır. Edremit körfezi tamamı alüvyonlarla kaplı bir çöküntü sahasından oluşmaktadır. Alüvyon sebebi ilçenin toprak yapısını olumlu etkilemiştir. En verimli topraklar ise 1767 m. yükseklikteki Kazdağı üzerinde bulunan tepeler; Sarıkız, Kırklar, Babadağ, Koçara ve Dumanlı tepe olarak bilinen Karataş tepeleridir.
Edremit ilçesinin geçim kaynağı olarak ilk zeytin akla gelmektedir (Polat, 2015). Edremit ilçesi Kaz dağları eteklerinde yer alır ve birçok medeniyeti kendi bünyesinde barındırmaktadır. Çeşitli bitki örtüsü ve iklime sahip olan Kaz dağları muhteşem doğa harikası milli park olarak bilinmektedir. Homeros eserinde Kaz dağını İda dağı olarak tabir etmekte ve “bol pınarlı vahşi hayvanlar anası” olarak bahsetmektedir. Edremit ilçesinde nüfusun çoğunluğu Girit, Midilli, Sakız gibi adalardan gelen mübadillerden oluştuğundan zeytincilik ve zeytinyağı, sabunculuk hızla yayılmıştır.
Kaz dağlarının endemik bitkilere de sahip olduğu bilinmektedir. Ayrıca bölge yenilebilir ot çeşitliliği ile de ön plandadır. En çok bilinen otlar; Arapsaçı, Ebegümeci, Hardal Otu, Turp Otu, Karahindiba, Isırgan Otu, Şevketi Bostan (Akkız), Gelincik, Bambul (Ayvalık’ta İstifno olarak bilinmektedir), Mühliye, Kazayağı, Kuzukulağı, Labada, Sinir Otu, Sarmaşık, Semizotu, Silcan, Su teresi, Yabani pazıdır. Bölgede yetişen otlar, mutfaklarda haşlanarak, çiğden veya kavrularak tüketilmektedir.
Körfez bölgesi mutfağında kıyı kesimlerde zeytinyağlılar ve ot yemekleri ağırlıktayken, dağlık kesimler de ise hamur işleri daha ağırlık kazanmıştır. Bununla birlikte özel günlerde yapılan yemek istisnasız keşkektir. Edremit ilçesinde bulunan antik kent Antandros’da ki kazılar sonucunda da “garum” denilen balık sosu özellikle Roma dönemine denk gelmektedir.
