Baharatlar yemeklere ve yiyicek maddelerine daha güzel ve iştah açıcı tad verir. Baharatların tamamı mide ifrazatını ve çiğneme anında tükürüğü çoğalttığından yiyeceklerin rahat hazmol-masmı sağlar.
Baharatların tamamı nebattır.Bir çoğu da şifalı nebattır. Her hususta olduğu gibi baharatların da fazla alınması vücud için zararlı neticeler husule getirebilir. Bu hususta ölçüyü kat'iyyen kaçırmamak gerekir.
Yemeklere tat ve koku vermek için kullanılan karabiber, yenibahar, tarçın, hardal, kimyon gibi kurutulmuş bitki yapraklan, tohumlar, ağaç kabuklan, kökler, koncalar, meyveler baharat olarak adlandırılır. Baharat yemeklerde çok az miktarda, iştah artına bir malzeme olarak kullanılır. Pek fazla besleyici özelliğinden söz etmek mümkün değildir. Geniş anlamda düşünüldüğünde, maydanoz, soğan, sarımsak, defneyaprağı, biberiye gibi kokulu otlar da baharat olarak kabul edilebilir. Dereotu, maydanoz, nane, kekik, adaçayı, defneyaprağı, vanilya, hatta soğan ve sarımsak ile hardal, kırmızıbiber, karabiber ve zencefil gibi mideyi, böbreği, karaciğeri yoran, tahriş eden, gereğinden fazla kullanıldığında, çeşitli rahatsızlıklara ve hastalıklara yol açan baharatı aynı biçimde değerlendirmek mümkün değildir. Sindirim sisteminde rahatsızlığı olan kişilerin yemeklerinde, tatlılannda ve içkilerinde baharat kullanmaktan mümkün olduğunca kaçınmalan gerekir. Herhangi bir rahatsızlığı olmayan zayıf ve iştahsız kişilerse, hem iştah açıcı, hem de lezzet artırıcı olarak yemeklerinde baharat kullanmaktan kaçınmamalıdırlar. Baharat, sindirim sisteminin yanı sıra sinir ve dolaşım sistemini de etkiler. Bu nedenle hiçbir zaman gereğinden fazla baharat kullanılmamalıdır. Adaçayı, maydanoz, dereotu, kereviz, nane gibi ülkemizde yaygın olarak yetişen bitkilerin büyük çoğunluğu taze olarak kullanıldığından, bunlara ilişkin hile yapılması pek mümkün değildir. Ama karabiber, tarçın, karanfil gibi tropikal ülkelerde yetişen baharat türleri, genellikle toz durumunda satıldığından, bu gibi baharatı açık olarak almak pek doğru olmaz. Katkısız ve taze olarak alabilmek için güvenilir firmaların ambalajlı ürünlerini almak en doğru olandır. Baharat bayatladıkça tadını ve kokusunu kaybettiğinden toz baharatı en fazla bir yıl içinde tüketmek gerekir. Taze olarak kullanabilmek için küçük paketler halinde satın almalıdır.
|
