Adana Mutfağı

Adana Mutfağı

Türk Halk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı

Adana mutfağının özelliklerini sıralamadan önce Orta Asya yemek kültüründen günümüze kadar Türk mutfağının geçirdiği evrelere kısaca değinmek yerinde olacaktır. Orta Asya yemek kültüründen, zengin Selçuklu ve Osmanlı mutfağından dünyaca ünlü zengin Türk Mutfağı doğmuştur. Uzun bir tarihsel geçmişe sahip Türkler, mutfak konusunda zengin bir kültüre sahıptirler. Bu zenginliğin bir yönü de bol çeşitli yemeklerdir.
Bugün çeşitli yörelerde pişirilen yemekler arasında çok eski tarihi geçmişe dayalı geleneksel örneklerin yanısıra Anadolu'da şekillenmiş yemekler de vardır.
Türk mutfağı, Türklerin yaşam süresinde oldukça'değişikliğe uğramıştır. Tarihsel birikim ve çeşitlilik, coğrafyanın zenginliği ve değişkenliği Türk mutfağının zenginleşmesine olumlu katkıda bulunmuştur. Kaynaklardan Türk mutfağının çeşitli kültürlerden etkilendiği gibi çeşitli mutfakları da etkilediğini öğreniyoruz. Anadolu çeşitli kültürterin beşiğidir. Türk mutfağı Anadolu'da şekillenmiştir. Bir çok yemeğimiz unutulmağa yüz tuttuğu gibi, bir çok yemeğimiz de bütün yurda yayılıp yöre yemeği olmaktan çıkmıştır.
Yakın zamanlara kadar, yerel mutfak araştırmaları yapılmadan önce Türk mutfağı olarak yalnızca istanbul mutfağl biliniyordu. Kışlalarda, tekke ve dergahlarda, loncalarda medreselerde ve saraylarda yenilen topluyemekler mutfağın zenginleşmesini sağlamışlardır. Göçebelik ve tarımsal ekonomik yapı gibi coğrafi bölge farklılıkları da yemeklerimizin değişik ve farklı olmasına neden olmuştur. Türklerin törenlerini dinsel, toplumsal ve kişisel gibi başlıklarda toplayabiliriz. Bu törenlerde yemek yeme, ziyafet verme olayı içiçedir. Bu törenlerle birlikte bu törenlere özgü bir mutfak ve içecek çeşidi oluşmuştur. insanların ne yediği ekonomik ve coğrafi koşullara bağlı olmakla beraber, ana kültüre bağlıdır.
Günümüz Türk mutfağı Türkiye'de yaşamış olan değişik uygarlıkların katkısıyla gelişmiş ve zenginleşmiştir. Günümüzde belirli bir yöreye ait bir yemek aynı adla başka yörelerde de yapümarnastadır.
Değişen ve etkilenen mutfak kültürü karşısında Adana mutfağının bir bölümü unutulmağa yüz tutmuştur. Yemeklerin bir bölümü eskiye oranla nadiren yapılıyor. Bu yemekleri bilenler yavaş yavaş azalıyor. Yemeklerin bir bölümü de anılarda kaldı.
Adana mutfağı çeşitli mutfak kültürlerinin, içiçe yaşadığı zengin bir mutfaktır. Türk kadınının mutfak ve yemek konusunda tutucu olması binlerce yılda oluşan bir kültürün günümüze kadar gelmesini sağlamıştır. Hayvancılık yakın zamanlara kadar temel geçim kaynağıydı. Tarım, buğday, hububata bağlı ekonomi, Adana mutfağının oluşmasında ikinci ana etkendir. Adana'nın Akdeniz Bölgesinde olması baklagiller, sebze ve meyveler yönünden çok zengin olması, mutfağı olumlu etkilemiştir. Adana, stratejik önemi ve bereketli toprakları yüzünden, çağlar boyunca sık sık el değiştirmiş, değişik kültürlerin beşiği olmuştur. Adana yöresinin zengin bir mutfağı vardır. Bunda çeşitli kültürlerin etkisiyle kendi yemeklerini kendi damak zevklerine uygun bir biçimde birleştirmişlerdir. Etli yemeklerin ve etli sebze yemeklerinin hakim olduğu Adana mutfağı, hamur işlerine önemli bir yer ayırmıştır.
Adana mutfağında tat vericilerin önemli bir yeri vardır. Bunlardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz. Maydanoz, süs biberi, kırmızı biber, pul biber, karabiber, kimyon, kekik, nar ekşisi, sumak, sarmısak, nane vb.
Göçebe kültüründen, yerleşik kültüre en son geçen Adana yörükleri binlerce yıllık Türk mutfak kültürünü de günümüze kadar saklayıp günümüze taşımışlardır. Orta Asya Türk mutfağının Anadolu Türk mutfağında şekillenmesinin en güzel örneklerini yörüklerde görüyoruz. Büyük kültür merkezlerinden uzak yayla ve köylerdeyaşayan yörüklerde ilginç yemek çeşitlerine rastlıyoruz.
Halk unlu çorba diye niteleyebileceğimiz çorbaları hamur işi yemek olarak değerlendiriyor.