Yiyiniz içiniz ancak israf etmeyiniz (Araf 31)
Banu Atabay'ın lezzetler.com Yemek Tarifleri Sitesi

Aydın Valiliği

Zengin bitki çeşitliliği, yenilebilir yabani otların kolayca her yerde yetişmesi Aydın’da otu özel kılmaktadır. Ot, çocukların eğlencesi, büyüklerinse mutfağının vazgeçilmez bir parçasıdır. Tarla kenarlarında, bağlarda, bahçelerde yetişen otlar toplanır, hiç bekletilmeden pişirilir. Pazarlarında ise ot çeşitliliğinin bolluğu tartışmasızdır. Sağlıklı beslenmenin temelinde yatan bitkisel ağırlıklı beslenmenin, insanlarının da uzun ömürlü olmasına vesiledir şüphesiz. Tabii konu sadece otla bitmiyor, ülkemizde ürün çeşitliliği açısından en önemli şehirlerin başında geliyor, Aydın Şehri.
Eyliya Çelebi’nin dediği gibi dağlarından yağ, ovalarından bal akıyor gerçek anlamda. Nasıl diye düşünmeyin, sorunun cevabı çok açık: Aydın şehrine yolunuzu düşüreceksiniz. Söke’nin dağlarında yolunuzu kaybedeceksiniz. Gözünüzün alabildiği kadar sadece zeytin ağaçlarının varlığını kendiniz gözlemleyeceksiniz. Ağaçların ekolojisinin hiç bozulmadan korunduğunu görecek, yetişen zeytinle ilgili çok soru sormaya ihtiyaç duymayacaksınız. Ekolojik birçok köyün varlığı, biyo çeşitliliğin sürdürülebilir olması açısından çok önemli. Yol üzerinde mutlaka bir köye rastlayacaksınız ve sizi memnuniyetle misafir edecek ağırlayacak bir ev ahalisi karşınızı çıkacaktır. Hiç sormadan sofra hazırlanacaktır. Önünüze konan, odun ateşinde zeytinyağı ile kızartılmış envai çeşit sebzenin tadına bayılacaksınız. Hangi ot varsa mevsiminde sıcak börekler, el açması gözlemelerin tadına doyamayacaksınız. Ovalarda dolaşırken incir ağaçlarına çok yerde rastlarsınız. İncirin en kıymetlisi sarı lop incirler dallarında kurur Aydın’da. İncir memleketi Aydın’da kendiliğinden kuruyup yere düşen incirler elle toplanır, özenle saklanır.
Seyyahın yıllar öncesinde anlattığı, bu kutsal iki meyve de Aydın’da korunarak, varlıklarını sürdürmektedir. Zeytinyağı, yemeklerin ana malzemesidir. Kızartmalar, sebzeler hatta etli yemeklerin birçoğu zeytinyağı ile yapılır. Kırmızı toz biber Aydın mutfağının karakteristik baharatıdır. Sofraya bütün baharatlar tabak içinde gelir, kırmızı toz biber neredeyse tüm yemeklerde kullanılır. Sağlıklı beslenmenin önemli başlıklarından biri de yağlardır. Zeytinyağı ise konunun baş aktörlerinden biri. Aydın Memecik zeytini ile zeytinyağında lider. Bu muhteşem zeytinyağı ile çeşit çeşit pişen sebzeleri var; enginardan, bamyaya, börülceye uzanan. Yabani yenilebilir otlardan bazıları tarım ürünü olarak işlenmektedir. Örneğin devedikeni, bildiğimiz enginarın yabanisi. Tarım uygulaması ile elde edilen formu ise enginar. Aydın bu konuda cennet. Devedikeni tam olgunlaşmadan Aydın ahalisi tarafından nar ekşisi ile tüketiliyor.
Aydın mutfağı sadece pişmiş ürünlerden değil, çiğ olarak tüketilen ot, sebze ve meyvelerden oluşmakta. Sağlıklı beslenmenin temelinde ne varsa bu mutfağın içinde saklı hiç şüphesiz.